Bà Phuong Nguyen, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu quốc tế và Chiến lược (CSIS)

Trên thực tế, ông Trump gần như không có phát biểu nào đáng chú ý về vấn đề chính sách của Mỹ ở châu Á. Thay vào đó, ông đa phần nói đến lợi ích thương mại và không dưới một lần khẳng định người lao động các nước như Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam “cướp việc làm” của người dân Mỹ (?).

Mặc dù vậy trong một trao đổi với Thanh Niên, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành lập luận rằng, xét về kinh tế Mỹ vẫn sẽ tiếp tục chính sách tái cân bằng ở châu Á, và điều này tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau.

“Dù ai lên làm tổng thống, chính sách tái cân bằng châu Á của chính quyền Obama vẫn sẽ tiếp tục. Vấn đề là cần phải thích ứng với tình hình thực tế tại khu vực, năng lực của nền kinh tế Mỹ, chuyển biến của các quốc gia đồng minh và sự phát triển hay suy thoái của Trung Quốc”, ông Bùi Kiến Thành nói.

Đối trọng Trung Quốc

Trong chiến lược xoay trục về châu Á của chính quyền Obama, Trung Quốc nghiễm nhiên là một đối trọng về sức mạnh kinh tế lẫn ảnh hưởng ngoại giao. Chính vì vậy khi nói đến châu Á -Thái Bình Dương, câu chuyện về Trung Quốc cũng là chủ đề đáng lưu ý.

Điều này được thể hiện qua việc từ “Trung Quốc” được nhắc tới 12 lần trong cuộc tranh luận trực tiếp giữa ông Donald Trump và bà Hillary Clinton hồi ngày 26.9, theo The South China Morning Post.

Donald Trump vẫn nói về Trung Quốc với cái nhìn tiêu cực trong lĩnh vực kinh tế, thương mại. Ông cho rằng Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới - đã “cưỡng bức” kinh tế Mỹ, và cáo buộc Trung Quốc thao túng tiền tệ.

Ông Trump hầu như không đề cập tới chính sách ngoại giao với Trung Quốc, thay vào đó đa phần ông nhắm vào lĩnh vực kinh tếREUTERS

Trong khi đó bà Clinton dù ít có phát ngôn theo kiểu "chọc giận" dư luận Trung Quốc, nhưng đã chứng tỏ là người có quan điểm về chính sách đối ngoại rõ ràng hơn đối với Bắc Kinh.

Một bài phân tích của Reuters ngày 12.7 cho rằng Trung Quốc sẽ thấy “dễ chịu” hơn nếu tổng thống Mỹ là ông Trump thay vì bà Clinton. Lý do ở chỗ bà Clinton đã để lại những dấu ấn tiêu cực về chính sách đối ngoại với Trung Quốc trong thời gian bà làm ngoại trưởng Mỹ (2009-2013). Nhận định này cũng được The South China Morning Post ủng hộ trong một bài viết ngày 15.10.

“Về quan hệ với Trung Quốc, Trump sẽ chú tâm nhất về sự mất cân bằng trong quan hệ mậu dịch giữa hai nước và chính sách tiền tệ của Bắc Kinh. Trong khi đó, bà Clinton sẽ xem Trung Quốc vừa như một đối thủ, vừa là một đối tác chiến lược của Mỹ. Bà Clinton được cho là đã có những cuộc trao đổi thẳng thắn với lãnh đạo Trung Quốc về vấn đề Biển Đông. Trong một bài phát biểu riêng, bà Clinton nói rằng tuy Mỹ không thể ngăn chặn Trung Quốc thể hiện sức mạnh quân sự ở Biển Đông, nhưng các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông là vượt mức cho phép và thiếu căn cứ. Ngược lại, ông Trump gần như chưa bao giờ thể hiện quan điểm về Biển Đông”, bà Phuong Nguyen nhận xét.

Không có xung đột quân sự   Bà Rukmani Gupta, chuyên gia phân tích cao cấp về châu Á - Thái Bình DươngIDSA         Trong năm 2016, quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc chứng kiến những giai đoạn căng thẳng. Mỹ nhiều lần thách thức các yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông, thông qua các chiến dịch tuần tra bảo vệ tự do hàng hải. Ngoài ra, quan hệ hai bên cũng gặp khúc mắc với kế hoạch triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) ở Hàn Quốc, được cho nhằm đối phó Triều Tiên nhưng bị Trung Quốc nói sẽ gây bất ổn an ninh khu vực. Mặc dù vậy bà Rukmani Gupta, chuyên gia phân tích cao cấp về châu Á – Thái Bình Dương, người từng nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu và Phân tích Quốc phòng (IDSA, Ấn Độ) và chuyên gia của chuyên san quốc phòng IHS Jane’s, cho biết sẽ ít có nguy cơ về một cuộc xung đột quân sự trên Biển Đông, dù căng thẳng vẫn leo thang. Một khi ông Trump làm tổng thống Mỹ, tức nắm trong tay nút kích hoạt chiến tranh hạt nhân, viễn cảnh về một cuộc xung đột vũ trang cũng khá thấp, theo nhà nghiên cứu Phuong Nguyen. “Dù ai là tổng thống, chính sách tổng thể của Mỹ sẽ nghiêng về tránh xung đột vũ trang với Trung Quốc ở Biển Đông. Tránh được xung đột trên trường quốc tế là điều rất quan trọng”, bà Phuong Nguyen nói.