Dự cuộc họp, về phía đầu cầu Tổng cục KTTV có GS.TS Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng; TS Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng; ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia; bà Đặng Thanh Mai, Vụ trưởng Vụ Quản lý dự báo KTTV và đại diện một số đơn vị, phòng, ban trực thuộc Tổng cục KTTV.

Thứ trưởng Lê Công Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến về thực hiện văn phòng dự báo không giấy

Hướng tới văn phòng dự báo không giấy

Báo cáo trực tuyến từ đầu cầu Tổng cục KTTV, PGS.TS Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cho biết, đến thời điểm hiện tại, Trung tâm đã hoàn tất việc xây dựng hệ thống hỗ trợ dự báo viên phân tích bản đồ thời tiết dạng số trên các mực khác nhau; phát triển công cụ phân tích bản đồ số trên màn hình cảm ứng; có thể tắt, mở, chồng chập, hiển thị, lưu trữ theo các lớp bản đồ. Sản phẩm hiện được lưu trữ trên máy, có thể cập nhật trên website và chuyển cho các Đài KTTV khu vực và Đài KTTV tỉnh sử dụng.

Về xây dựng bản đồ mưa độ phân giải cao phục vụ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, hiện các nguồn số liệu đều được thu thập, xử lý tự động tại Đài Khí tượng Cao không (KTCK), cung cấp cho Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia. Các sản phẩm về phân tích định lượng mưa trên cơ sở sử dụng số liệu ra đa thời tiết, vệ tinh khí tượng và số liệu đo mưa tự động cũng được thực hiện trích xuất tự động.

Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia đã chồng chập các lớp thông tin về ước lượng và dự báo định lượng mưa kết hợp số liệu từ Đài KTCK và sản phẩm dự báo 6-12 giờ của mô hình, số liệu phân vùng nguy cơ lũ quét và sạt lở đất nhằm phát hiện các vùng có nguy cơ cao, rất cao trong 6 giờ tới.

Đặc biệt, Trung tâm đã bước đầu ứng dụng hệ thống SmartMet trong nghiệp vụ với các nội dung: hiển thị tất cả các sản phẩm của các mô hình theo ý muốn của các dự báo viên, có thể tích hợp hiển thị, phân tích số liệu ô nhiễm môi trường không khí; hỗ trợ theo dõi, phân tích, dự báo một số loại hình thời tiết nguy hiểm thông qua tính toán, hiển thị, phân tích một số trường khí tượng: đường dòng, mưa, nhiệt, chỉ số bất ổn định; thực hiện tự động đưa ra dự báo điểm cho 63 tỉnh/thành phố từ sản phẩm sau khi đã hiểu chỉnh…

Quang cảnh cuộc họp từ đầu cầu Tổng cục KTTV

Đối với đánh giá chất lượng dự báo thời gian thực, sai số báo bão và áp thấp nhiệt đới, định lượng mưa thời gian thực đã được triển khai và ứng dụng trong nghiệp vụ dự báo thời tiết nguy hiểm để hiệu chỉnh các dự báo mới nhất, nâng cao độ tin cậy của các dự báo.

Đồng thời, thống kê lại sai số dự báo bão, ATNĐ trong 5 năm gần đây và dự kiến công bố trong Đặc điểm Khí tượng Thủy văn năm 2019. Sai số này sẽ được sử dụng để xác định bán kính vòng tròn sai số dự báo bão, ATNĐ ở các thời hạn khác nhau.

Nhanh chóng hoàn thiện quy trình dự báo

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, 10 năm qua, ngành KTTV đã được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ và Bộ, đầu tư rất nhiều hệ thống từ trang thiết bị máy móc, hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu, mô hình, công nghệ… Tuy nhiên, hiện nay, chúng ta đang thiếu các quy trình, quy định cần hoàn thiện ngay.

Theo Thứ trưởng Lê Công Thành, ngành KTTV đã có được những thành quả đáng ghi nhận trong phân tích bản đồ thời tiết, xây dựng bản đồ mưa độ phân giải cao phục vụ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, nhưng cần phải có ngay các quy định nghiệp vụ. Đặc biệt, phải làm sao để kết quả định lượng mưa của Đài Khí tượng Cao không làm ra phải trực tiếp đưa vào các mô hình dự báo thủy văn được.

“Số liệu, mô hình phần mềm, các quy định là 3 cấu thành chính trong một hệ thống nghiệp vụ. Tổng cục KTTV phải quy định một quy trình cụ thể của một ca dự báo thông thường và tất cả dự báo viên khi thực hiện một ca dự báo phải làm các bước như vậy”, Thứ trưởng lưu ý.

Thứ trưởng cho biết thêm, các bước của quy trình dự báo sẽ được ghi nhận lại để sau này nếu một ca dự báo được xác định là dự báo không đạt yêu cầu, các cơ quan quản lý có thể kiểm tra việc tuân thủ các quy định. Và khi xảy ra các sai số các cơ quan quản lý sẽ xử lý như thế nào.

Trường hợp thực hiện đúng các quy định, làm chuẩn theo quy trình mà kết quả không như mong muốn thì đó là khiếm khuyết của quy trình, mô hình dự báo cần nghiên cứu, phân tích và thay đổi. Có như thế mới có thể nâng cao chất lượng quy trình dự báo.

Ghi nhận những kết quả của Tổng cục trong việc đánh giá chất lượng dự báo thời gian thực khi đã đưa vào nghiệp vụ được hệ thống sai số dự báo bão, áp thấp nhiệt đới; đã tính được sai số 5 năm trở lại đây, tuy nhiên, Thứ trưởng lưu ý đến quy trình nghiệp vụ.

“Sau khi đã xác định được sai số dự báo của các ca trực trước, sai số này được sử dụng như thế nào trong lần làm dự báo tiếp theo, chúng ta cũng cần có quá trình này”, Thứ trưởng nói.  

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị Tổng cục KTTV nghiên cứu, quyết liệt ban hành quy định về quy trình nghiệp vụ. Rà soát, nghiên cứu, đề xuất cụ thể vấn đề kinh phí vận hành hệ thống máy móc tự động. Bên cạnh đó, đánh giá và định hướng chiến lược phát triển ngành KTTV cho giai đoạn 10 năm tiếp theo.

“Hiện nay, tình hình khô hạn đã bắt đầu lan ra đến khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên. Chúng ta cần tiếp tục theo dõi, đánh giá vùng nào trong 1,2,3 tháng tới xảy ra mức độ thiếu nước nghiêm trọng phải cảnh báo để người dân, chính quyền, địa phương có biện pháp chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại. Đề nghị bộ phận dự báo dài hạn và dự báo khí hậu nghiên cứu, đánh giá xem giai đoạn 2021-2022 có tiếp tục thiếu nước không và có cảnh báo sớm cho các Bộ, ngành, địa phương”,

Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành