Đồng bằng sông Cửu Long- vùng chịu thiệt hại nặng bởi BĐKH

Trong khuôn khổ Hội nghị hợp tác giữa các địa phương Việt Nam - Pháp lần thứ 10, TP Cần Thơ đồng chủ trì cùng tỉnh Seine-Saint-Denis (Pháp) tổ chức hội thảo chuyên đề: Môi trường, biến đổi khí hậu (BĐKH) và nông nghiệp,ngư nghiệp. Các chuyên gia, nhà quản lý 2 bên đã cùng nhau phân tích, nghiên cứu tính phức tạp, đa chiều của BĐKH để đưa ra những giải pháp ứng phó dài hạn với BĐKH.
Thay đổi tư duy quản trị nguồn nước
Trước những thách thức của BĐKH tác động đến vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), ông Đào Anh Dũng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, cho biết: TP Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung phải đẩy mạnh chiến lược chống chịu với 3 mũi nhọn cơ bản.
Đó là, chủ động quản trị nguồn nước để cung cấp đầy đủ nước cho sinh hoạt và sản xuất, bảo vệ tài sản và tính mạng của cộng đồng dân cư dù có thiên tai hay có các tác động bất lợi từ thượng nguồn. Đồng thời, chủ động tạo sinh kế và hỗ trợ nhà ở an toàn cho người nghèo và các thành phần dễ bị tổn thương, giúp cho từng hộ dân cư có cuộc sống ổn định, có nguồn tích lũy để đủ sức vượt qua các thiên tai, địch họa. Bên cạnh đó, ổn định vững chắc kinh tế nông nghiệp và công nghiệp; đồng thời chủ động đẩy mạnh, tăng cường tỷ trọng khu vực dịch vụ trong cơ cấu kinh tế để tăng cường dự trữ xã hội đủ năng lực chống chịu các nguy cơ khó dự báo trong tương lai.
Tham dự Hội nghị, GS.TSKH. Nguyễn Ngọc Trân, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội, cho rằng: Sử dụng tiết kiệm, hiệu quả cao nguồn nước ngọt trong sản xuất và sinh hoạt là một thay đổi cơ bản và bức thiết trong nhận thức của các cấp, ngành tại khu vực ĐBSCL. Ở những vùng mà quá trình biển chiếm ưu thế, chung sống với nước mặn, xem nước mặn và lợ là một dạng tài nguyên cần được khai thác.
Theo GS.TSKH. Nguyễn Ngọc Trân, cần có quy định về việc chia sẻ các số liệu thủy văn, cơ chế vận hành của đập thủy điện giữa các nước trong lưu vực để quản lý tốt nguồn nước sông Mekong và các rủi ro từ BĐKH. Đồng thời, nghiên cứu những biện pháp phi công trình, từ các giống cây, con cho vùng lợ, mặn, đến quy hoạch đô thị, các vật liệu xây dựng nhẹ, bền cho vùng đất ngập mặn, lọc nước mặn thành nước ngọt ở các quy mô khác nhau… Ngoài ra, có chính sách để tái tạo rừng ngập mặn, rừng tràm ở những vùng trũng trong Đồng Tháp Mười, Tứ giác Long Xuyên, Bán đảo Cà Mau …
“Mô hình phát triển ở đồng bằng phải chuyển từ chiều rộng (vắt kiệt và lãng phí tài nguyên) sang chiều sâu (hàm lượng khoa học công nghệ tăng trong sản phẩm), từ số lượng sang chất lượng, hiệu quả và phát thải ít khí nhà kính. Hơn bao giờ, sự liên kết chuỗi, liên kết vùng, phát triển kinh tế vùng là bức thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập quốc tế”, GS.TSKH. Nguyễn Ngọc Trân nói.
Hợp tác phát triển bền vững
Thời gian qua, nhiều tổ chức quốc tế đã hỗ trợ Việt Nam nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng thích ứng với BĐKH. Đánh giá về các dự án với Cộng hòa Pháp tại Việt Nam, lãnh đạo các thành phố vùng ĐBSCL cho rằng, các dự án hợp tác với Pháp đã mang lại nhiều hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp và môi trường.
Quá trình hợp tác liên Chính phủ và hợp tác giữa các địa phương của hai nước được duy trì trong gần 40 năm qua đã cho thấy sự hiểu biết ngày càng sâu sắc giữa hai bên. Đây là một thuận lợi cho việc hợp tác trong lĩnh vực ứng phó với BĐKH. Những nỗ lực này đi cùng chiều với yêu cầu chung sống với ngập và mặn ở ĐBSCL.
Do vậy, các chuyên gia kiến nghị, hai bên có thể trao đổi kinh nghiệm xây dựng cơ chế sử dụng nguồn nước các sông quốc tế, quy định quốc gia và quy định châu Âu; xây dựng cơ chế sử dụng nguồn nước theo lưu vực các sông nội địa; trữ và sử dụng tiết kiệm nguồn nước, đặc biệt trong tưới tiêu.
Bên cạnh đó, hợp tác giữa các địa phương có vùng ngập nước (ngọt và mặn): quy hoạch phát triển (sản xuất, du lịch…), quy hoạch các điểm dân cư, cung cấp nước ngọt (nếu là vùng ngập nước mặn)…; nghiên cứu các giống cây, con cho các vùng lợ và mặn…
 
Nguồn: monre.gov.vn